Yaz geldi domuz gribi gitti sanılıyor. Gitmedi. Bu sinsi virüs evrim geçirip yaşıyor. Daha da öldürücü bir virüs olmasından korkuluyor ve bu ihtimal malesef var! Dünya nüfusunun üçtebirini etkileyecek yeni bir pandemiyle başetmek zorunda kalabiliriz.
Korkulan olmadı; ortaya çıktıgı Meksika’ da hemen can alan ve kısa sürede bütün dünyaya yayılan domuz gribinin o kadar da öldürücü olmadıgı ortaya anlaşıldı, mevcut antiviral ilaçların hastalığı tedavi edebildiği görüldü. Ve iyi haber: yaz geldi grip virüsünün sevmediği bir ortam. Dolayısıyla bir pandemi(dünya çapında bir salgın) tehditini atlattık!
Peki tehlike gercekten gecti mi acaba? Pek değil; hatta hiç değil…
Dünya şu anda başka pandemilerden müzdarip zaten: AIDS, tüberkuloz, sıtma… Bunlarla karşılastırıldıgında grip pek hafif görünüyor, fakat asıl fark, gribin çok kolay kapılabilir olması. Hapşırırken elini ağzıyla kapatan birinin sonra biriyle tokalasması yeter mesala. Mevsimsel gripten biliyoruz bunu. Mevsimsel griple ilgili gözardı ettigimiz, küçümsediğimiz şey ise şu: Mevsimsel gribi yayan “alelade” virüs, aslında, aynı kalmıyor; bir kıştan öbürüne minkte olsa değişiklikler geçiriyor. Grip virüsü şaşırılacak derecede mutasyon geçirebilme yetenegine sahip. Bu kadar grip aşısına ragmen, örnegin ABD’de her yıl 30 bin kişi gripten ölüyor(ilk 10 ölüm sebebi arasında); fakir Afrika ülkelerinde bu sayının daha fazla olabileceğini varsaymak çok da zor olmasa gerek. Bu küçük değişimlerin yanısıra, grip virüsü 30-40 yılda bir büyük mutasyon geçiriyor ve tanımadıgımız bir virüs olarak karsımıza cıkar; dolayısıyla baya bir ölümcül olabiliyor. Örnegin; 1968′ deki son pandemide 1 milyon kişi ölmiştü. Uluslararası sağlık otoriteleri ve gelişmiş ülkeler bu yüzden dünya çapında bir garip salgınından korkuyor yıllardır ve hazırlıksız yakalanmamak için tedbirler alıyorlar ve arıyorlar.
Şimdi, ilk kez 1931’de tespit edilen domuz gribi virüsüne(H1N1) geri dönersek, az önce bıraktıgımız şekilde bulamayacagımıza emin olun. Mevsimsel grip virüsü gibi o da değişiyor. Nitekim salgın başladıktan kısa bir süre sonra da değiştiği tespit edildi; A(H1N1) oldu. Dolayısıyla yine değişebilir. Dünya Saglık Örgütü’nün (WTO) pandemi alarmını 5. seviyeye(toplamda 6 tane zaten) cıkarması da bundan. 1918-1919 ispanyol gribi de başlangıcta hafifti; ama virüs birkaç ay içinde ölümcül bir hale geldi ve dünya çapında 50 ila 100 milyon inanı öldürdü.
İşin kısası su an itibari ile sakin gibi görülen domuz gribinin durum itibari ile hala potansiyelini söylebiliriz. Her grip virüsünde oldugu gibi mutasyon geçirebilir ve ölümcül bir şekilde karsımıza cıkabilir tıpkı geçmişteki örneklerinde oldugu gibi…
Ntv Bilim Dergisi 